Fęrsluflokkur: Vķsindi og fręši

Stormur ķ vatnsglasi...

1. Reality Check. Žaš er alveg į hreinu aš stęrsta ógn sem vesturlandabśar bśa viš eru hryšjuverk. Allir verša aš standa saman og vera į varšbergi, annars nį žeir aš snśa į okkur. Žetta er allavega žaš sem mašur į aš trśa. Vissulega eru hryšjuverk vandamįl, en žau eru illilega śtblįsiš vandamįl. Žaš er spurning meš aš skoša hvaš hęttan sé ķ raun mikil. Hvaš deyja margir af völdum hryšjuverka aš mišausturlöndum undanskildum? Er vandamįliš eins slęmt og okkur er talin trś um?

2.  Mannréttindi. Merkilegt aš žaš sem žessi nefnd į vegum hins mikla Evrópusambands sį mest aš ķ ķslenskri stjórnsżslu er aš žaš er ólöglegt aš svipta fólk mannréttindum. Ef einhver er grunašur um aš vera višrišinn hryšjuverk mį ekki stinga honum ķ steininn eins lengi og einhverjum sżnist. Hann į rétt į réttarhöldum og aš mįliš hans fari ķ gegn um dómskerfiš eins og ašrir grunašir. Žaš er merkilegt aš framleišendur barnaklįms eiga meiri rétt erlendis en žeir sem hugsanlega hafa eitthvaš meš hryšjuverk aš gera. Ég vona aš ķslendingar lįti ekki ana sér śt ķ einhvert stalķniskt stjórnarfar svo viš getum "variš okkur" fyrir hęttu sem kannski er og kannski ekki en stórżkt ķ öllu falli.

3. Björn Bjarnason. Hef ekkert um manninn aš segja nema aš hann reyndi aš setja į stofn ķslenskan her og nś žetta. Getur ekki einhver gefiš honum einhvern slatta af tölvuleikjum eins og Civilization, Call of Duty of žess hįttar svo hann geti svalaš žessari žörf sinni įn žess aš draga okkur hin inn ķ žetta? Žaš getur vel veriš aš hann sé fķnn rįšherra aš öšru leyti, ekki hugmynd, svo ég fer ekki lengra śt ķ žaš.

4. Sjįlfstęši? Ķslendingar böršust ķ aldir fyrir sjįlfstęši. Žó er eins og žaš sé allt gleymt. Žaš er alveg sama hvers konar möppudżralęti og paranoia koma frį śtlöndum, og žį sérstaklega Brussel, viš étum žaš allt upp. Allt nema įfengiš, sem enn er selt eftir śreltum góštemplarareglum.  Hvenęr ętla ķslendingar aš skilja aš žeir eru fķnir, landiš er kśl og žaš er óžarfi aš vera eins og allir hinir?

5. Olķa og Guš. Er žaš ekki žaš sem mįliš snżst um? Vesturlönd žurfa olķu. Olķan er aš klįrast og žaš litla sem eftir er, er undir fótum mśslķma. Kķna er aš verša keppinautur um olķuna svo aš nś er komin spenna ķ žetta. Vesturlönd (og žį helst Bandarķkin) finnst žau žurfa aš tryggja aš žau hafi óhindrašan ašgang aš žeirri olķu sem eftir er. Žaš žżšir ekkert aš rįšast į lönd og segja almśganum aš žetta sé žeim fyrir bestu, aš veriš sé aš tryggja žeim sómasamlegt lķf ķ nįinni framtķš. Fólk er yfir höfuš nógu samviskusamt til aš finnast svoleišis įtrošningur óafsakanlegur. Aš fara ķ strķš til aš halda nįunganum fįtękum er ekki eitthvaš sem fólk sęttir sig viš. Žį er bara eitt aš gera, lįta fólki finnast žvķ vera ógnaš. Allir vilja verja sig. Žaš vill svo skemmtilega til aš žeir sem eiga olķuna eru mśslķmar og žeir hafa slęmt orš į sér. Žeir voru "óvinurinn" gegn um allar mišaldirnar og nokkrir fįrįšir hafa gert mikiš til aš skemma oršstżr Islam į lišnum įrum. Trśin er žvķ notuš, eina feršina enn, sem afsökun til aš fara ķ strķš vegna gręšgi fįrra manna. 

over+out 


mbl.is Lagt til aš stofnuš verši žjóšaröryggisdeild į Ķslandi
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Hver drap rafbķlinn?

Fyrst mašur er į svona eco-trippi...

Who Killed The Electric Car? 


2000 kall į Selfoss

Žreföldun besnķnveršs yrši spennandi. Į Ķslandi yršu įhrifin takmörkuš, 1760 krónur aš keyra į Selfoss mišaš viš 320 kr. į lķtran og 10 lķtra į hundrašiš. Žaš myndi kosta hįtt ķ hįlfa milljón aš fara hringinn.

En eins og ég sagši er žetta ekkert stórmįl. Sum lönd nota olķu til hśshitunar og žau eru ķ djśpum...

Žaš er bara aš vona aš Pinky and the Brain sjįi aš sér. 


mbl.is Strķš viš Ķran gęti žrefaldaš olķuverš
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Įl į Ķslandi er śt ķ hött og hér er sönnunin!

Hvaš eru sterkustu rök žeirra sem eru fylgjandi įlframleišslu į Ķslandi? Žaš er svo vistvęnt. Viš getum framleitt įl įn žess aš skemma jöršina. Viš erum bara hreinlega aš redda öšrum jaršarbśum, og žakki žeir fyrir sig.

Hljómar allt vel. Bömmer aš žaš žurfi aš sökkva svona miklu landi, en žetta er okkar fórn fyrir heiminn. Hljómar vel, en žetta er bull. Alcan missir žrišjung framleišslunnar ķ fjóra mįnuši en žaš er allt ķ lagi žvķ žaš er minna en eitt prósent af įrsframleišslu Alcan!

Mįliš er aš Ķsland er pķnulķtiš ķ žessu mįli eins og öšrum. Viš erum ekki aš redda neinu meš žvķ aš menga og eyšileggja ķslenska nįttśru. 


mbl.is Framleišslutap ķ Straumsvķk minna en 1% af įrsframleišslu Alcan Inc.
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Framtķšin...

Žaš hefur veriš ķ tķsku aš spį fyrir um hemsenda sķšan Biblķan var sett saman į žrišju öld og opinberunarbókin nįši almennri dreifingu. Heimsendir hefur reyndar veriš vinsęll mikiš lengur en žaš. Žaš var hins vegar opinberunarbókin og sķšar Nostradamus sem geršu heimsendi aš stórstjörnu. Fólk flykktist ķ kirkju ķ lok įrs 999, en ekkert geršist. Viš höfum misst af ótal heimsendum sķšan, nś sķšast fyrir sjö įrum, įriš 1999. Žaš breytir engu, žaš er komiš nżr kandidat. Dagatal Maya endar įriš 2012 svo aš viš vonum žaš besta.

Žaš er hęgt aš brosa viš trśarlegum heimsendum sem aldrei koma. Er žaš ekki bara svo aš mannskepnan skilur ekki óendanleika, skilur ekki aš jöršin geti haldiš įfram aš žróast ķ milljónir įra? Kannski, en žaš er kaldhęšnislegt aš žegar viš erum aš byrja aš skilja heiminn og aš heimsendir sé heimatilbśin saga og aš Guš og Kölski komi sennilega alls ekki til jaršar til aš śtkljį sķn mįl, einmitt žį byrjum viš aš sżna tilžrif. Viš žurfum engan Guš til aš refsa okkur. Viš getum žaš sjįlf.

Heimsstyrjaldirnar tvęr voru sönnun žess aš viš getum ekki bara eytt okkur sjįlfum og öllu ķ kring um okkur, heldur lķka aš viš erum tilbśin til žess. Ef mįlsstašurinn er nógu góšur sjįum viš ekkert žvķ til fyrirstöšu aš sprengja mann og annan. Svo veršur žetta hverfi og annaš, borg, héraš, land, heimsįlfa. Žaš er nefnilega žannig aš "once you pop, you can't stop", žaš er engin leiš aš hętta. Žeir sem trśa žvķ ekki geta prófaš aš sofa lķtiš og byrja aš kvarta yfir óhreinu glasi sem skiliš var eftir į stofuboršinu. Smįmįl sem engu mįli skiptir, en ef jaršvegurinn er frjór veršur žaš aš stórrifrildi og endar jafnvel meš skilnaši.

Hvaš um žaš. Eitt af okkar heimatilbśnu vandamįlum er umhverfiš, mengun og gróšurhśsaįhrif. Sumir brosa og segja žaš vera hiš besta mįl aš žaš hlżni um grįšu eša žrjįr. En žaš er meš žetta eins og annaš, alltaf skal eitthvaš skemma fyrir manni gamaniš. Ef noršurpóllinn og stór hluti Gręnlandsjökuls brįšnar fyllist Noršur Atlantshafiš af ķsköldu ferskvatni. Žetta mun standa ķ vegi fyrir Golfstraumnum. Hann mun hörfa og sennilega fara beint yfir hafiš ķ įtt aš Afrķku ķ staš žess aš fara noršur ķ haf og ylja okkur. Žetta myndi gera Ķsland óbyggjanlegt į örfįum misserum og noršur Evrópu all hryssingslega. Nęttśran fęri śr skoršum og grķšarlegur flóttamannavandi yrši til. Žetta hljómar eins og vķsindaskįldsaga um dómsdag, en Golfstraumurinn hefur hęgt į sér um 30% į sķšustu 40 įrum. Hvaš svo sem gerist er žaš žess virši aš skoša žetta mįl og taka žaš alvarlega.

Annars er žaš ekki eina vandamįliš sem viš stöndum frammi fyrir. Djśsinn er aš klįrast. Viš getum sennilega haldiš įfram aš lifa įhyggjulaust ķ nokkur įr ķ višbót, en žaš mį segja aš heimsendir sé ķ nįnd. Žetta er ekki spįdómur, žetta er raunveruleikinn. Olķan er blóš išnrķkjanna og įn hennar lifum viš ekki. Viš eigum einhverja įratugi eftir mišaš viš notkunina eins og hśn er ķ dag. Viš hefšum sennilega tķma til aš žróa nżja tękni til aš taka af versta falliš. Vandamališ er hins vegar aš olķunotkun stendur ekki ķ staš. Gert er rįš fyrir aš olķunotkun į vesturlöndum muni tvöfaldast į nęstu 10 įrum. Bętum svo viš löndum eins og Kķna og Indlandi sem vilja nį sömu lķfsgęšum og viš, žį er augljóst aš viš erum aš sigla ķ strand. Spurning hvort mašur nįi įratugi įšur en viš lendum ķ vandręšum og olķuverš tvöfaldist eša meira. Spurning hvort aš olķan klįrist hreinlega į nęstu 20 įrum.

Viš erum sem sagt aš nįlgast heimsendi. Ekki ķ žeim skilningi aš žaš muni rigna ösku og brennisteini og ašeins hinir hjartahreinu komist af. Žaš er lķklegra aš žessi heimsendir verši lķkari falli Rómarveldis. Žaš mun taka einhvern tķma fyrir samfélagiš aš lišast ķ sundur. Žaš munu verša įtök mešan lönd berjast um sķšustu dropana (eins og sést nś žegar ķ Ķrak). Žaš mun sennilega koma til matarskorts. Frumskógarlögmįliš mun rįša rķkjum. Eša hvaš?

Žaš er aušvitaš lķka möguleiki aš viš tökum höndum saman, horfumst į augu viš vandann ķ stašinn fyrir aš stinga hausnum ķ sandinn. Viš erum sennilega oršin of sein til aš komast ķ gegn um žetta breytingaskeiš įn žess aš finna fyrir žvķ, en kannski höfum viš enn tķma til aš redda mįlunum įn žess aš fara aldir aftur ķ tķmann. Žaš fer allt eftir žvķ hvernig og hvort tekiš er į mįlunum. Žetta er svipaš og meš krabbamein. Ef žaš greinist nógu snemma og er mešhöndlaš er yfirleitt hęgt aš lękna žaš. Ef viš lokum augunum ķ afneitun, hręšslu eša žröngsżni og gerum ekkert fyrr en vandamįliš er fariš aš krefjast žess, žį erum viš oršin of sein.

Eins og athugasemd Hafžórs H. Helgasonar ķ fyrradag: įliš er ekki mįliš heldur vetni. Žaš er smį dropi ķ hafiš, en betri er dropi en...  Og svo eins og minnst var į sķšast, ef fólk vill vita meira męli ég meš tveim heimildamyndum, "If the Oil Runs Out" frį BBC og "End of Suburbia" og svo An Inconvenient Truth.


Hvaš nś? Viš erum bensķnlaus...

Bśinn aš vera aš grugga ķ stęrsta vandamįl okkar tķma. Viš erum aš verša bensķnlaus. Žaš er talaš um "peak", žegar olķuframleišsla toppaši. Olķuframleišsla er eins og kirkjuklukka ķ laginu, byrjar rólega en eykst hratt meš vaxandi eftirspurn. Žegar bestu olķulindirnar hafa veriš notašar veršur aš finna olķu į erfišari stöšum, svo sem ķ sjó og į heimskautasvęšunum. Žį er talaš um toppinn, žvķ sį tķmi kemur sem olķuframleišsla byrjar aš fara nišur į viš žvķ nżju lindirnar eru of litlar, erfišar eša dżrar.

Bandarķkin toppušu įriš 1971. Eigin framleišsla hefur veriš į nišurleiš sķšan. Stór olķuvinnslusvęši hafa veriš aš toppa sķšan, nś sķšast Saudi-Arabia ķ fyrra. Žaš aš Arabķa hefur toppaš eru stórtķšindi. Žaš žżšir aš heimurinn hefur toppaš, olķa veršur dżrari og erfišari aš finna. Bensķnveršin sem viš sjįum nś eru komin til aš vera. Žaš getur veriš aš bensķnverš lękki eitthvaš į nęstu įrum ef frišur kemst į, en allar lękkanir héšan af eru tķmabundnar. Bensķnverš į eftir aš hękka stöšugt į nęstu įrum.

Vķsindamenn og ašrir sem viršast hafa vit į žessum mįlum bśast viš aš olķuskortur komi til meš aš skapa stór vandamįl į heimsvķsu fyrr en sķšar. Žeir gefa okkur 10-20 įr til aš losa okkur viš olķufķknina. Engin tękni ķ dag gefur nógu mikla orku af sér til aš koma ķ stašinn fyrir olķu. Rannsóknir eru komnar of skammt į veg og žaš viršist vera takmarkašur įhugi į aš sinna žessu vandamįli. Į mešan olķan er aš klįrast er notaš (og hent) meira plast en įšur og bķlarnir eru stęrri žvķ allir žurfa jeppa. Svo mį aušvitaš bęta Kķna og Indlandi viš, löndum sem vilja sömu lķfsgęši og Evrópa og Noršur-Amerķka hafa leyft sér frį strķšslokum.

Ég veit ekki hvort žaš veršur gaman aš sjį hvernig viš komumst ķ gegn um žetta vandamįl, en žaš veršur athyglisvert. Žaš er aušvitaš višbśiš aš žaš verši įrekstrar žegar fólk slęst um sķšustu dropana, eins og mašur sér nś žegar ķ Ķrak, en žaš er vonandi aš žaš fari ekki śr böndunum.

Ef fólk vill vita meira męli ég meš tveim heimildamyndum, "If the Oil Runs Out" frį BBC og "End of Suburbia".  


Į skjaldbökuįt rétt į sér?

Ég sį heimildamynd um skjaldbökuveišar og įt ķ Indónesķu og žar ķ kring. Žetta var lķkara splattermynd en heimildamynd. Ég fę gęsahśš viš aš skrifa žetta.

Žaš sem žeir gera er aš setja skjaldbökuna į bakiš og skera hana śr skelinni. Henni er haldiš lifandi eins lengi og hęgt er žvķ annars eitrast kjötiš. Žęr eru sem sagt flįšar lifandi.

Merkilegt aš mašur sjįi ekki meira um žetta mįl, žvķ fį dżr fį aš žjįst eins mikiš af manna völdum.

Žessi baka hefur kannski dįiš of snemma. 


mbl.is Tķu létust eftir neyslu skjaldbökukjöts
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

An Inconvenient Truth

Er lķf eftir tapašar forsetakosningar? Žaš er ekki annaš aš sjį. Al Gore var aldrei ķ neinu sérstöku uppįhaldi hjį mér en žaš er ekki spurning aš heimurinn vęri ķ betri höndum undir hans leišsögn. Varla hęgt aš bera hann saman viš Texas-apann.

Žeir sem vilja vita hvaš hann (ekki apinn) er aš gera žessa dagana ęttu aš skoša žetta. Žaš ęttu reyndar allir aš sjį žetta.


« Fyrri sķša

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband